2020 оны парламентад 13 эмэгтэй гишүүн буюу 63:13 харьцаатай хамгийн олон эмэгтэй гишүүд сонгогдсон билээ.
Тодруулбал, МАН-аас нэр дэвшсэн Д.Сарангэрэл, Х.Булгантуяа, Б.Баярсайхан, Ц.Мөнхцэцэг, Г.Мөнхцэцэг, Ч.Ундрам, Д.Өнөрболор, Б.Саранчимэг, М.Оюунчимэг, Б.Жаргалмаа, П.Анужин нар болон АН-аас С.Одонтуяа, А.Адьяасүрэн нар сонгогдсон билээ. Өөрөөр хэлбэл, парламентын гишүүдийн 17%-ийг эмэгтэй гишүүд эзлэж буй. Гэвч өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд эдгээр эмэгтэй гишүүд улс эх орныхоо төлөө биш юм аа гэхэд сонгогдсон тойрогтоо юу хийв?
Юуны өмнө хамгийн дуулиантай эмэгтэй гишүүдтэй парламент байлаа. Энэ дөрвөн жилд Д.Сарангэрэл гишүүн гурван ч сайдын албыг хашиж бүр төрийн “хатан эрдэнэ”-ээр өргөмжлөгдсөн. “Сонгдо сөрөг” гэдэг ковидын үеийг та санаж буй заа. Нэг хүнийг найман саяар эмчилснийг нь ч санаж байгаа байх. Гэхдээ манай сайд суудлаасаа буусан ч гандан буурсангүй. Түүнд төр эгээ л дааж давшгүй өртэй мэт алдаа гаргасан ч өөр нэг салбарын сайд болгосон. Өчнөөн хүүхэд цаг бусаар өнгөрч эмэгтэйчүүд эр нөхрийнхөө гарт, харийн хүний гарт амиа алдаж байхад манай хатан ижий чимээгүй л байлаа. Дараагийнх нь манай П.Анужин хатагтай. Херо Б.Баатартай амрагийн харилцаатай гэж улс даяар цуурч, тэр нь баталгаажсан ч эрхэм хатагтай манай төрийн сэнтийд заларч л орхисон юм даа. Чуулганы танхимд тогос мэт эрхэмсэг суудаг эрхэм гишүүн төрийн ёслол хүндэтгэлийн хувцасны талаар нарийн зааж хувцасны хээг хүртэл тааруулах хэрэгтэй хэмээн зааварчилсан. Удаах нь жүжигчин Б.Амарсайханы эгч Б.Баярсайхан. Тэрбээр өнгөрсөн жилүүдэд хөдөө орон нутгийн ариун цэврийн хэрэглэл, “нүхэн жорлон”-г халах талаар нэлээн дорвитой дуугарсан. Тэрбээр бүр бүх дотуур байрыг халуун ус, боловсон жорлонтой болгоно хэмээн ам гарсан удаатай. Ямартай ч тун гэгээлэг гишүүн. Эмэгтэй гишүүдийн долоо нь хэвлэл мэдээллийн салбараас гаралтай гэдгийг та бүхэн мэдэх үү. Тэдний нэг бол нэвтрүүлэгчээс эрхэм дээд гишүүн болсон Б.Жаргалмаа. Тун саяхан сонгогдсон тойргийнхоо иргэд, зах талбайгаар зочилж сонгогчдынхоо уур унтууцлыг барж орхисон. Арга ч үгүй дээ, 2024 оны сонгууль хаяанд байна шүү дээ. Түүний санаачилсан “Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль” архины гоё ганган баглаа боодлыг солихоос эхлэнэ гэхэд олон ч хүн гайхширсан даа. Өрсөлдөх чадварын индексээр сүүл мушгидаг Дундговь аймгаас Болорцомын эзэн яруу найрагч Г.Мөнхцэцэг сонгогдсон. Тэтгэвэр тэтгэмжийг төрөөс олгож буй “дэм” гэж хэлээд олон нийтэд нэлээн л баалуулсан. Энэ мэтээр харахад манай төрийн түшээ болсон эмэгтэй гишүүд үг хэлний алдаа ихтэйн дээр хашиж буй албынхаа учир утга, чухал агуулгыг төдийлөн мэддэггүй бололтой. Энэ бүхний тод жишээ бол “зайсанд хүртэл утаа үнэртэж байна” хэмээх алдарт үгээ хэлсэн М.Оюунчимэг гишүүн. Түүнийг сонгогчид нь ард түмэндээ биш ар гэртээ нэлээн ээлтэй гишүүн гэлцдэг. Учир нь 26 настай хүүгээ ЭМДЕГ-ын Худалдан авалт, гэрээлэлтийн газрын даргаар томилсон гэх хэрэгт ч унаад амжсан. Ер нь л хөдлөх бүртээ сонгогчдынхоо хараанд нэлээд эвгүй тусчихдаг хүн дээ. УИХ-ын хамгийн баян эмэгтэй гишүүн гэгддэг “Сөүл” группээр олон жил овоглогдсон Д.Өнөрболор гишүүн 15 тэрбумаар үнэлэгдэх наймын найман орон сууцтай нэгэн. Төдий хэмжээний хөрөнгөтэй нэгэн төрд ороод ард түмний төлөө юм хийх болов уу гэсэн “алган дээр тавих юм алга” л байна даа, хөөрхий. Х.Булгантуяа гишүүнийг амжилтын цахилгаан шатанд суусан гэлцдэг. Сангийн дэд сайд, МАН-ын бүлгийн дэд дарга, “Социал демократ эмэгтэйчүүдийн холбоо”-ны ерөнхийлөгч гээд гурван ч давхар дээлтэй түүнийг МАН-ын ирээдүйн эмэгтэй лидер гэлцдэг. Эгч нь МАН-аас, дүү нь АН-аас гишүүн болсон анхны тохиолдол бол “Мон Уран”-ы Б.Наранхүү болон түүний эгч Б.Саранчимэг нар. Б.Саранчимэг гишүүний нэр байсгээд л төрийн зээл данстай холбогддог. Тун саяхан задарсан Боловсролын зээлийн санд түүний нэр байхын дээр төрийн мөнгөөр гадаадад сураад зээлээ тэглүүлчихсэн байх юм. Мөн ч овсгоо сүйхээтэй гэр бүл шүү. Эдэн дундаа хамгийн дуулиантай нь Ч.Ундрам гишүүн. Тэрээр эмэгтэй гишүүдийн хамт жендерийн тухай хууль, гэр бүлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг санаачилсан ч тун удалгүй архидан согтуурдаг, хүүхдээ зоддог, нөхрөө хуурдаг гэсэн мэдээ сошиалаар тарав. Гаднаа сувд мэт эрхэмсэг харагддаг гишүүний хэд хэдэн бичлэг ч тарсан билээ. Гэсэн ч өдгөө эрхэм дээд төрийн сэнтийд залран чуулганы танхимаас үг хэлсээр. Нэг бодлын төрийн суудал ичих булчирхайг үгүй хийдэг бололтой. Аймагт А.Адъяасүрэн ирлээ гэх сүржин уриан дор нэгэн эмэгтэй гишүүн болсон. Нүүрс тээврийн салбарт ажилладаг байсан гэх хатагтай маань 40 их наядын нүүрсний хэрэгт нэр нь нэлээн дээгүүр бичигдсэн шүү. Зөвхөн үүнээс л гэхэд аймагт ирсэн А.Адъяасүрэн гишүүнд сонгогчид нь гомдож буй биз. Нөхөрсөг зангаараа алдартай С.Одонтуяа гишүүн эдэн дундаа нэлээн хашир туршлагатай улс төрч. Гэвч түүнд ч бас төр түмнийхээ төлөө хийсэн гялайж гялтайх зүйл алга даа. Хамгийн боловсролтой гэгддэг Ц.Мөнхцэцэг гишүүний тухай өнгөрсөн хугацаанд есөн хууль санаачилжээ. За, тэгээд сонгууль ч ойртлоо. Эрхэм сонгогчид минь энэ удаагийн сонголт тань мэргэн байх буй, заа.
